Wierzenica

Wieś w gminie Swarzędz, położona przy bocznych drogach z Kobylnicy i Wierzonki, na prawym brzegu doliny Głównej.

O długiej przeszłości okolicznego osadnictwa świadczą znaleziska od II tysiąclecia p.n.e. W 1153 r. wieś Vereniz została darowana przez rycerza Prandotę cystersom z Łękna. Później (w 1253 r.) przeszła w ręce Przemysła I, a następnie była własnością prywatną (w 1303 r. występował Petrco de Wyerzenicza) i często zmieniała właścicieli.

Kościół parafialny powstał tu zapewne w XIII w., a pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1335 r. W odróżnieniu od pobliskiej Wierzonki przez pewien czas była zwana Wierzenicą Wielką

W 1842 r. tutejsze dobra od Aleksandra Brudzewskiego zakupił August Cieszkowski (1814-1894), działacz narodowy i społeczny,

Pochowany jest w krypcie przy tutejszym kościele.

Zalesione wzniesienie na lewym brzegu Głównej, które było miejscem przechadzek Zygmunta Krasińskiego bywa do dziś nazwane Wzgórzem Krasińskiego.

Na niewielkim wzniesieniu w płn.-zach. skraju wsi znajduje się cenny drewniany kościół parafialny św. Mikołaja, zbudowany przed 1589 r.

Po płn. stronie kościoła ok. 19870 r. dobudowany został grobowiec rodziny Cieszkowskich, przekształcony w latach trzydziestych XX wieku.

Na krawędzi doliny wznosi się zadbany dwór Cieszkowskich pochodzący sprzed poło XIX wieku. Obecnie dwór jest wynajmowany na śluby cywilne, przyjęcia weselne, sesje reklamowe, produkcje filmowe i telewizyjne.

Otacza go park krajobrazowy (2,55 ha) rozplanowany w 1 poł. XIX w. w którym rosną głównie jesiony i klony.

Obok parku znajduje się folwark, z zabudowaniami wzniesionymi na przełomie XIX i XX wieku, rozbudowanymi w latach międzywojennych. Z tego czasu pochodzi też zespół czworaków przy głównej drodze.

Przy wylocie drogi do Wierzonki stoi dawna karczma z XVIII lub 1 poł. XIX w.

Po wschodniej stronie wsi przy drodze do Wierzonki, znajduje się cmentarz parafialny. Jeszcze dalej na wschód położone jest wzgórze zwane Żalikiem (103 m n.p.m.) zalesione w górnej części. Odkryto na nam cmentarzysko popielnicowe z pocz. epoki żelaza (V w. p.n.e.) W XII w. istniała tutaj prawdopodobnie osada obronna.

Źródło: „Puszcza Zielonka” Paweł Anders